MÙA ĐÀO LỘN HỘT - Lê Thị Ngọc Nữ

 MÙA ĐÀO LỘN HỘT

Lê Thị Ngọc Nữ

(Tp.HCM) 

Tháng Ba về, nắng chuyển mùa chớm hè làm tôi nhớ thiết tha cái bóng mát nơi gốc đào lộn hột, nhớ mùi hương thoang thoảng của trái đào chín, thèm tô canh đào má nấu…

Mùa đào lộn hột trong tôi bắt đầu từ những ngày Tết Nguyên đán, khi những chùm hoa màu đỏ tím rung rinh trong gió xuân toả hương nhè nhẹ. Ba tôi không trồng đào thành vườn như người ta, ba chỉ chọn giống đào ngọt ít chát, trồng vài cây từ đầu ngõ vào đến trước sân nhà. Sáng sớm những ngày Tết, tôi thích dậy sớm chạy ra sân ngắm hoa đào rụng, sau một đêm hoa đào rụng tím đầy như xác pháo.

Trên những cành đào xuất hiện chi chít những hạt non màu xanh lá, dần dần ngã màu phơn phớt tím, nơi cái cuống phình to lên hình thành quả đào. Ban đầu là màu xanh lá cây, khi các em ấy "trổ mã" thì có nàng khoác áo vàng chanh, nàng áo đỏ tươi, nàng khoe màu đỏ thẫm.

Mùa chờ đợi cũng về, những trái đào căng mọng, ú na ú nần, trĩu nặng từng chùm trên cây như những chiếc lồng đèn nho nhỏ. Cái hạt trưởng thành đã cứng cáp, hình thận khuyết một bên trông đẹp lắm. Tôi hít thật sâu mùi hương đào chín, mãi đến bây giờ mùi hương ấy vẫn phảng phất bên tôi khi nhớ về những kỷ niệm ngày thơ ấu...

Chị em tôi đều là con gái nên ba cấm không cho leo trèo lên cây, thu hoạch đào là chờ các nàng ấy chín rụng. Sáng sớm, ba chị em đem thau, rổ ra gốc đào lượm trái chín.Sau một đêm, dưới những gốc đào, trên lớp lá khô dày rụng từ mùa gió bấc đầy trái, chị em tôi tha hồ lượm.Tuy là trái rụng nhưng nguyên vẹn và sạch bóng, vừa lượm vừa chùi vô áo rồi ăn. Ôi, ngọt lịm, tươm đầy nước thơm nồng. Trước khi đi lượm đào, má bắt buộc mấy chị em tôi phải thay đồ màu tối để tránh dính mủ dơ, giặt không ra.

Vì đào nhiều lắm nên mỗi trái chúng tôi chỉ cần vặn lấy hột theo chiều kim đồng hồ, gom về nhà. Phần trái thường chỉ ăn phần phình to gần hột, còn phần gần cuống vừa nghe có tí vị chát là quăng ngay. Thu hoạch thật nhiều từ những quả đào chín rụng, nhưng chị em tôi vẫn ngước nhìn các nàng vừa chín ửng đang treo trên cây mà thích thú, cố với tay níu oằn cành để hái.

Mang đào về nhà chị em tôi nâng niu lấy hạt. Má dặn dò là phải vặn nhẹ theo chiều kim đồng hồ, đào mới không bị dập. Xong công đoạn lấy hạt, má rửa sạch và chia thành từng nhóm: Trái nguyên vẹn thì để dành ăn sống; trái hơi dập thì để chế biến thức ăn; trái dập nhiều thì vắt lấy nước, sên thành thứ xi-rô mà nhà tôi quen gọi là rượu đào. Rượu đào chữa bệnh đau bụng, khó tiêu rất hay, chỉ cần một cốc nhỏ thơm ngon dễ uống là hết khó chịu ngay, chị em tôi gọi là thuốc tiên. Má tôi làm mấy chai rượu đào để dùng cả năm đến mùa đào năm sau.

Đào được má chế biến thành rất nhiều món ăn ngon, cả chay và mặn. Ba tôi thích món khô cá sặc trộn với đào. Tôi lẽo đẽo theo học nghề của má. Ba nướng khô thơm nức, hai nhỏ em cùng ba xé khô, lấy phần thịt bỏ xương. Tôi chạy ra sân sau, hái mấy quả dưa leo xanh mướt, một nhúm rau răm, mấy trái ớt đỏ tươi rửa sạch mang vô bếp cho má. Dưa leo lấy phần giòn, bỏ phần ruột mềm. Trái đào xắt làm sáu, vắt nhẹ cho bớt nước, nước đó má để sên xi-rô rượu đào chứ không bỏ rau răm, tỏi ớt... Tất cả trộn đều, thêm miếng củ hành tím phi giòn, ít muối ít đường vì đã có đào ngọt và khô mặn. Một dĩa khô trộn đầy màu sắc đỏ vàng của đào, đan xen màu xanh lá của dưa leo và cần tàu, màu vàng nâu của khô, lấm tấm trắng đỏ của tỏi ớt băm, hòa nhau ngon lành cả hương lẫn vị. Có món này, ba tôi ăn những năm chén cơm!

Tôi thì thích món canh chua đào do chính tay má nấu. Sau này tôi cũng được thưởng thức món này do nhiều người nấu, cả tôi dù được học nghề nơi má, vẫn không sao sánh bằng từ hương đến vị. Canh chua đào má nấu sử dụng cây nhà lá vườn thôi: Cá đối ba đi chài trong vuông dưới mé sông, tươi sống tròn lẳn; cần tàu và lá me non sau vườn… Chỉ thế thôi mà với bàn tay "ngự trù" má đã làm cho con ghiền món canh đào đến thế! Tôi khác với ba, tôi chỉ ăn nửa chén cơm nhưng với hai tô canh đào. Đào trong canh má nấu mềm mà dẻo, có thể lấy đũa dẻ ra được nhưng không bở. Tô canh nóng hổi bốc mùi thơm ngọt ngào, vị hơi chua, từng muỗng tan vào miệng thanh tao... Nhắc đến mà nghe thèm làm sao!

Ngủ trưa dậy, mấy chị em buồn miệng, đâm một chén muối ớt, cắt dĩa đào và hít hà. Màn ăn đào chấm muối ớt luôn bị sặc, nhưng chị em tôi vẫn rất thích thú. Má nấu cơm chiều xong, ba vùi hột đào trong bếp than, mùi dầu trong vỏ hột đào tươi thơm nồng. Chị em tôi dạt ra xa vì hột đào thỉnh thoảng bay cái vèo ra khỏi bếp than. Ba lấy hai viên đá đập vỏ, lấy phần nhân hột để ra dĩa cho chúng tôi. Như "tằm ăn rỗi", ba tôi phục vụ không kịp ba cái "tàu há mồm"!

Ngoài các món ngày mặn, đến ngày chay, má kho đào ăn cũng rất ngon. Má còn có tuyệt chiêu sên mứt đào, sáng điểm tâm ăn kèm với bánh mì ngon như mứt thơm. Lá đào non ăn với bánh xèo, bánh tráng tôm thịt, cả chấm nước cá kho cũng ngon tuyệt.

Mùa đào qua. Mùa đào đến.

Tuổi thơ qua. Kỷ niệm nhớ hoài.

Tháng Ba lại về… Nôn nao một mùa đào lộn hột.